- stabilis
- stăbĭlis, e, adj. [sto, prop. where one can stand; hence, pregn.], that stands firm; firm, steadfast, steady, stable (class.; esp. in the trop. sense; syn.: firmus, constans).I.Lit.:II.
via plana et stabilis (opp. praeceps et lubrica),
Cic. Fl. 42, 105:locus ad insistendum,
Liv. 44, 5, 10:solum,
id. 44, 9, 7:stabulum,
Plaut. Aul. 2, 2, 56:domus,
id. Merc. 3, 4, 68:medio sedet insula ponto,
Ov. F. 4, 303:per stabilem ratem tamquam viam,
Liv. 21, 28, 8:elephanti pondere ipso stabiles,
id. 21, 28, 12:stabilior Romanus erat,
was more firm, stood his ground better, id. 44, 35, 19; cf.:stabili gradu impetum hostium excipere,
id. 6, 12, 8; Tac. H. 2, 35; cf.:Romani stabili pugnae assueti,
Liv. 28, 2, 7:pugna,
id. 31, 35, 6:acies,
id. 30, 11, 9:proelium,
Tac. A. 2, 21:quae domus tam stabilis, quae tam firma civitas est, quae? etc.,
Cic. Lael. 7, 23:stabilis pulsus,
a steady pulse, Plin. 11, 37, 89, § 219:venae aquarum,
steadily flowing, id. 30, 3, 28, § 48.—Trop., firm, enduring, durable, stable; immutable, unwavering; steadfast, intrepid (syn.:* b.firmus, constans, certus): fundamentum,
Lucr. 5, 1121:amici firmi et stabiles et constantes,
Cic. Lael. 17, 62:stabilem se in amicitiā praestare,
id. ib. 17, 64:stabile et fixum et permanens bonum,
id. Tusc. 5, 14, 40:decretum stabile, fixum, ratum,
id. Ac. 2, 9, 27:stabilis certaque sententia (opp. errans et vaga),
id. N. D. 2, 1, 2: urbs sedem stabilem non habebit, id. Marcell. 9, 29:matrimonium stabile et certum,
id. Phil. 2, 18, 44:stabilis et certa possessio,
id. Lael. 15, 55:praecepta firma, stabilia,
id. Off. 1, 2, 6:opinio,
id. N. D. 2, 2, 5:oratio stabilis ac non mutata,
id. Mil. 34, 92:nihil est tam ad diuturnitatem memoriae stabile quam, etc.,
id. de Or. 1, 28, 129:animus stabilis amicis,
id. Inv. 1, 30, 47:virtus, Quae maneat stabili cum fugit illa (Fortuna) pede,
Ov. Tr. 5, 14, 30.—Of springs:aquae certae, stabilesque et salubres,
unfailing, perennial, Plin. 31, 3, 28, § 48: eam (summam voluptatem) tum adesse, cum dolor omnis absit: eam stabilem appellas (opp. in motu), i. e. a fixed state or condition, Cic. Fin. 2, 23, 75.—Of feet, syllables, etc., in verse:spondei,
Hor. A. P. 256; so,pedes, dochmius, syllabae, etc.,
Quint. 9, 4, 97 sq.: stabilia probant, i. e. consisting of such feet, etc., id. 9, 4, 116.— Comp.:imperium stabilius,
Ter. Ad. 1, 1, 41.— Sup.: quaestus stabilissimus, Cato, R. R. praef. fin. —Stabile est, with subject - clause, like certum est, it is settled, it is decided:profecto stabile'st, me patri aurum reddere,
Plaut. Bacch. 3, 4, 25.—Hence, adv.: stăbĭlĭter (acc. to I.), firmly, durably, permanently (very rare):includatur tympanum,
Vitr. 10, 14.— Comp.:fundare molem,
Suet. Claud. 20.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.